Rode vlaggen voor snorkelaars: hoe je de stille sterfgevallen kunt stoppen

Snorkelen is in wezen een veilig tijdverdrijf – maar de conclusie van het eindrapport van Hawaii’s Snorkel Safety Study is dat longoedeem een ​​verborgen gevaar is dat dat tijdverdrijf dodelijk kan maken, tenzij er rekening wordt gehouden met een aantal waarschuwingssignalen.

Lees ook: DDRC heeft hulp van duikers nodig voor de longen

De aanleiding voor het onderzoek was het zorgwekkende aantal sterfgevallen onder snorkelaars in de eilandstaat in de Stille Oceaan. In de negen jaar tot vorig jaar zijn 204 mensen omgekomen tijdens het snorkelen, meer dan bij enige andere activiteit op het water (ter vergelijking: 25 stierven tijdens het duiken en 49 tijdens het freediven in dezelfde periode). Op twintig na waren alle snorkelaars – 20% – toeristen.

Duikers zijn nu bekend met immersief longoedeem (IPO), ook wel bekend als ‘verdrinking van binnenuit’, het inbrengen van lichaamsvloeistof in de longen waardoor hun vermogen om zuurstof af te geven afneemt en tot hypoxie leidt. Longoedeem kan binnen enkele minuten optreden.

Lees ook: Het ene staatsagentschap legt het andere een boete op voor de dood van een snorkelaar

Het belangrijkste verschil tussen IPO en externe verdrinking is de afwezigheid van strijd, maar postmortem Bij onderzoeken kan gemakkelijk geen onderscheid tussen de twee worden gemaakt, omdat beide resulteren in met vocht gevulde longen en de dood door hypoxie.  

Hetzelfde geldt voor een eerder nauwelijks beschreven variant die de Snorkel Safety Study SIROPE noemt (Snorkelling Induced Rapid Onset Pulmonary Edema), die zich van andere longoedemen onderscheidt door de rol van de snorkel en de snelheid van de progressie.

Normaal gesproken reageerden slachtoffers op Hawaï niet meer en roerloos dicht bij de kust, in rustige omstandigheden, soms kort nadat ze het water in gingen en zonder enige tekenen van angst te vertonen. 

Een jaar geleden Divernet heeft een uitgebreid artikel gepubliceerd op basis van het tussentijds rapport van de Snorkel Safety Study, getiteld Het Hawaiiaanse snorkeldodenmysterie. Nu is het onderzoek afgerond en het onderzoeksteam heeft geconcludeerd dat SIROPE leidt tot “sommige, mogelijk de meeste, fatale en niet-fatale snorkelgerelateerde verdrinkingen”. 

“Deze conclusie wordt bevestigd door fysiologie, casestudies, medische dossiers en verslagen uit de eerste hand”, zeggen de onderzoekers. 

Onderzoek onder overlevenden

Het Hawaïaanse ministerie van Volksgezondheid verzamelde al tientallen jaren gegevens over verdrinkingen en maakte zich steeds meer zorgen over het hoge aantal snorkelgerelateerde incidenten onder toeristen in ogenschijnlijk onbetwistbare omstandigheden. 

De populaire overtuiging was dat vakantiegangers waarschijnlijk slechte zwemmers waren, geen snorkelervaring hadden en over het algemeen ouder en ongeschikter waren dan de inwoners van Hawaï.

Een andere theorie was dat de opbouw van koolstofdioxide als gevolg van de toenemende populariteit van snorkelmaskers met volledig gezicht een factor zou kunnen zijn. 

In 2017 heeft de afdeling een Subcommissie Snorkelveiligheid opgericht om deze zorgen aan te pakken door een deskundigenrapport op te stellen.

Dit werd later gefinancierd door de Hawaii Tourism Authority, en er werd een onderzoek gelanceerd onder mensen die SIROPE hadden meegemaakt maar overleefden, evenals getuigen van dodelijke incidenten. De publicatie van het tussentijds rapport werd gebruikt om meer mensen aan te moedigen op de enquête te reageren.

Projectdirecteur Carol Wilcox, zelf een overlevende van de snorkelverdrinking, vertelt Divernet dat “het grootste deel van de enquête werd afgenomen tijdens Covid, toen er hier geen bezoekers waren. Toen ze eenmaal begonnen terug te keren, kregen we een groter deel van de bezoekers – en helaas ook meer doden”. 

In totaal hebben 131 respondenten aan het onderzoek deelgenomen. Terwijl de typische dodelijke slachtoffers mannelijke toeristen van middelbare leeftijd waren, kwamen de ondervraagden vaker uit Hawaï, jonger dan 55 jaar en redelijk gelijk verdeeld over de geslachten. 

Wilcox zei dat jongere snorkelaars “veel beter in staat zijn om te overleven, niet alleen omdat ze sterker zijn en over het algemeen over diepere hulpbronnen beschikken, maar omdat de belangrijkste gezondheidsrisicofactor een verhoogde diastolische disfunctie is, die zich doorgaans ontwikkelt naarmate men ouder wordt.”

“Ook dan telt ervaring, omdat een nieuwe snorkelaar misschien denkt dat kortademigheid normaal is totdat het te laat is. 

“Naarmate er meer onderzoeken binnenkwamen, werd de negatieve impact van verhoogde inspanning tijdens het snorkelen duidelijker, en dat komt overeen met het belang om indien mogelijk de bodem te kunnen raken”, aldus Wilcox.

Als gevolg van deze ‘meer genuanceerde bevindingen’ zei ze dat de veiligheidsboodschappen die nu aan snorkelaars worden doorgegeven, zijn uitgebreid en verfijnd.

Het onderzoek bevestigde het verband tussen verdrinkingen en hartziekten, die vaak nog niet eerder waren gediagnosticeerd. Er waren zeer weinig aanwijzingen dat drugs of alcohol een rol speelden, en CO₂ opbouw werd niet als een fysiologisch haalbare verklaring beschouwd. 

De risicofactoren

Een van de zeven geïdentificeerde risicofactoren was het ontwerp van de snorkelbuis zelf, omdat deze een hoge mate van weerstand tegen inademing genereerde. 

Snorkels en volgelaatsmaskers worden geproduceerd met een breed scala aan ingebouwde luchtstroomweerstanden, die toenemen bij inspanning. De hoofdonderzoeker van het onderzoek, longarts Philip Foti, ontwierp een Snorkel Airway Resistance Analyzer om de ingebouwde weerstand te meten en testte 49 snorkels, waaronder vier volgelaatsmaskers.

Hij concludeerde dat hoe eenvoudiger de snorkel was, hoe minder weerstand er werd gegenereerd – en dat dit bij visuele inspectie niet altijd duidelijk was.  

Inademen door een smalle buis kan resulteren in een aanzienlijke negatieve transthoracale druk, een vacuümfenomeen dat vloeistof uit de omliggende haarvaten naar de luchtruimte van de longen zuigt. De weerstand kan worden verergerd door de typische buikligging van de snorkelaar in het water.

Volgelaatsmaskers bleken geen inherent voor- of nadeel met zich mee te brengen in termen van SIROPE, hoewel ze andere uitdagingen met zich meebrachten in de zin dat ze moeilijker te verwijderen of af te zetten zijn in een noodgeval of om te gebruiken bij eendenduiken, terwijl een defect aan de kleppen zou kunnen leiden tot ernstige aspiratiegevolgen, aldus het rapport.

post mortem rapporten en casestudies bevestigden dat hartaandoeningen, vooral “verhoogde einddiastolische druk in het linkerventrikel”, een significante risicofactor vormden. Diastolische disfunctie, die asymptomatisch is maar vaak voorkomt bij mensen van middelbare leeftijd, kan worden aangegeven door een medische voorgeschiedenis van hoge bloeddruk.

De onderzoekers hebben opgeroepen tot verder gespecialiseerd onderzoek naar een andere risicofactor die naar hun mening significant is gebleken: dat recente langdurige vliegreizen een rol kunnen spelen bij SIROPE-incidenten als gevolg van blootstelling aan verminderde druk.  

De meeste bezoekers van de eilanden hebben minstens vijf uur en vaak veel langer bij een cabinedruk doorgebracht die gelijk is aan een hoogte van 2600 meter, maar kunnen binnen enkele uren na het vliegen al aan het snorkelen zijn.

De onderzoekers zijn van mening dat dit de permeabiliteit van de longmechanismen zou kunnen veranderen die normaal gesproken de ontwikkeling van IPO blokkeren, maar benadrukken dat dit op dit moment nog steeds een hypothese is.

Een nieuwe factor die naar voren kwam tussen de tussentijdse en eindrapporten is dat snorkelen vanaf boten ook een risicofactor kan zijn.

Als je op zee in het water springt, heb je weinig tijd om te acclimatiseren aan de uitrusting, de temperatuur en de omstandigheden, zeggen de onderzoekers, terwijl een snorkelaar die de zeebodem niet kan aanraken, extra inspanning zou kunnen leveren. 

Terug van de rand

Aanstaande snorkelaars wordt geadviseerd om er gewoon mee op te houden als ze niet kunnen zwemmen of een hartaandoening hebben. 

Anderen zouden moeten overwegen om na een langere vliegreis twee of drie dagen te wachten voordat ze gaan snorkelen. Ze moeten snorkels met vernauwde luchtwegen vermijden, zich vertrouwd maken met hun uitrusting in het ondiepe water en zelfverzekerd zijn voordat ze naar dieper water gaan.

Idealiter zouden ze met een maatje moeten zwemmen, hen in de gaten houden en ook elke halve minuut hun locatie controleren.

En ze moeten ervoor zorgen dat ze hun inspanningsniveau niet vergroten terwijl ze door een snorkel ademen (wat, zoals elke duiker die deelneemt aan oppervlakte-ontmoetingen met grote dieren op een snorkel weet, een moeilijk advies kan zijn om op te volgen).

De eerste indicaties van SIROPE zijn doorgaans kortademigheid, vermoeidheid, verwarring en zwakte, waarbij deelnemers aan het onderzoek ook melding maken van paniek, misselijkheid en hartkloppingen. 

Tenzij hij wordt onderbroken, kan bewusteloosheid en de dood binnen enkele minuten het gevolg zijn, en omdat hypoxie resulteert in verlies van neurologische en spierfunctie, is de snorkelaar waarschijnlijk niet in staat om nood te signaleren. 

Het advies aan een snorkelaar die plotseling kortademig of vermoeid raakt, is om zijn masker af te zetten en te snorkelen, een signaal te geven voor hulp, zich op zijn rug te draaien, kalm te worden, langzaam te ademen en, als hij zich buiten de diepte bevindt, te trappen tot waar hij de bodem kan raken. Ze moeten zo snel mogelijk uit het water komen. 

Toezichthouders moeten uitkijken voor snorkelaars die langere tijd stilstaan, op hun rug liggen, achterlopen op een groep of melden dat ze moe of kortademig zijn.

Nadat ze zijn aangemoedigd om de bovenstaande zelfhulpstappen te nemen, moeten ze ze in veiligheid brengen, waar nodig hulp inroepen, ze in een zittende houding steunen en zuurstof toedienen. 

De commissie zegt dat, hoewel haar bevindingen overtuigend zijn, er ‘rigoureuzere’ wetenschappelijke studies nodig zijn om ze te verifiëren, omdat ‘totdat dat gebeurt, agentschappen zullen aarzelen om ze in hun programma’s op te nemen’. 

Lees de eindrapporten van de Snorkelveiligheidsonderzoek.

• Het oorspronkelijke artikel is gewijzigd om het onderscheid tussen SIROPE en andere vormen van longoedeem zoals IPO te verduidelijken.

Ook op Divernet: Duikinstructeur vrijgesproken in geval van overlijden door ‘veiligheidsstop’, Malta Dive Pro vrijgesproken van doodslag, Hydratatie is natuurlijk essentieel – maar dit is waarom overdrijven riskant is