Hij is een van de meest vooraanstaande grotduikers ter wereld, maar wat drijft deze uitzonderlijke Brit? Brendan O'Brien komt meer te weten over de man, zijn psyche en zijn ongebruikelijke kijk op deurmatten.
HET PROBLEEM WAS: we zochten niet naar het voor de hand liggende en konden het ook niet vinden.
Rick Stanton, een van 's werelds meest talentvolle grotduikers, is niet gevoelig voor zulke dubbele negatieven, maar dit was zijn hachelijke situatie voordat hij de doorgang ontdekte die zou leiden tot het einde van een recordbrekende grotduik bij Wookey Hole. in Somerset.
Vraag en antwoord: Met grotduiklegende Rick Stanton
“De linkerkant van de grot was waar iedereen zich op concentreerde, waar ze dachten dat het eindigde – maar aan de rechterkant was er een kleine ingang in de grotmuur. Je zou het zelfs op film kunnen zien; dit was niet het einde.”
De Britse duiker Rick is een van de populairste gastsprekers van de Dive Show, en tijdens zijn presentatie vorig jaar kreeg het publiek inzicht in de problemen en praktische aspecten van dergelijke expedities. Maar ik was geïnteresseerd in de motivatie van Rick, in waarom een man zichzelf in de meest vijandige omgevingen van de planeet zou duwen – plaatsen waar nog nooit een mens is geweest, en waar waarschijnlijk slechts een handjevol zal volgen.
“Als mensen een blinde muur zien, denken ze dat dit het einde van de grot is”, zegt Rick. “Ze zitten al aan hun grens en willen er een einde aan maken, zodat ze kunnen zeggen: we kunnen nu terug. Maar je moet beter kijken, alsof je een tweede paar ogen hebt.
“Wat de één ziet als het einde van de grot, kan een ander zien als het begin van een bypass. Je moet denken: Oké, misschien heb ik dat allemaal achter de rug, maar laten we dit punt bekijken als het begin van de grot – waar kunnen we heen?
'Bij Wookey zei iedereen dat de weg voorwaarts overduidelijk duidelijk was toen ik het eenmaal had aangegeven. Heel veel mensen hadden de film gezien, maar ze hadden hem gewoon niet gezien. Ik denk dat ik dat motiverend vind, het voor de hand liggende ontdekken.”
Ik voelde dat RICK meer te bieden had dan hij kon uitleggen; dus vroeg ik hem naar de tijd voordat hij van speleologie of duiken had gehoord. 'Ik zat op school, ongeveer 16 of 17, en ik had al een beetje gewandeld', herinnert hij zich. ‘Ik ontmoette een jongen die met de Scouts aan speleologie deed, en ik was behoorlijk jaloers.
Ik weet nog dat ik dacht: zoiets zou ik graag willen doen.
'Maar het beslissende moment kwam pas toen mijn moeder me binnenhaalde om naar een tv-programma te kijken met de naam Underground Eiger, over twee duikers die een verbinding maakten met wat destijds de langste grotduik ter wereld was. Nadat ik het had gezien, wist ik gewoon dat grotduiken iets voor mij was.”
Op de universiteit zag Rick de kans om vooruitgang te boeken door lid te worden van zowel de speleologie- als duikclubs. “Ik voel me nu een beetje schuldig. Ik leerde duiken in het zwembad, ging naar alle lezingen, maar werd nooit gekwalificeerd. Ik ben niet één keer met de club op duik geweest. Maar ik identificeerde me wel met de mensen van de speleologieclub en ik deed veel aan speleologie, hoewel het enige duiken dat ik deed freediven was om door de met water gevulde putten te komen.
“Maar de langere putten waren te lang om te freediven. Rick vond de oplossing toen hij een nieuwe ging kopen wetsuit. De winkel had een kleine cilinder en het enige dat ik nodig had was een ademautomaat. Het gebeurde dat de klep die ik vond een Poseidon was, maar op dat moment wist ik niet dat dit was wat alle grotduikers gebruikten.
Ik gebruik het nog steeds. Onlangs zat ik op 90m in Dorothea Quarry en dacht: Oh geweldig, dit is mijn oude regelaar!
“We leerden onszelf duiken in de rivier de Lune in Yorkshire, en begonnen de uitrusting te gebruiken in grotten met putten, compleet met duikbrillen en zwemvliezen, zoals we ze vroeger noemden.”
Was dit het keerpunt voor Rick, een tijd waarin hij duiken aantrekkelijker had kunnen vinden dan speleologie?
"Nee niet echt. Het belangrijkste aan grotduikers is dat ze altijd in de eerste plaats speleologen zijn; ze voelen zich op hun gemak in grotten en leren dan duiken. Er zijn slechts een handvol grotten in het land met duikputten. Duiken is slechts een middel om een doel te bereiken, een manier om stukjes grot te bereiken waar je anders niet kunt komen.”
Rick beschreef zijn eerste ervaringen met de grotduikgemeenschap als volgt: “Er waren heel veel andere grotduikers, maar we kregen geen enkel advies van hen. Het was niet zoals vandaag, waarin je een cursus kunt volgen en je tot het uiterste kunt kwalificeren. Ik bleef maar stukjes duikuitrusting kopen, en voordat ik iemand in de grotduikwereld ontmoette, was ik al behoorlijk goed in staat om in de meeste grotten te duiken.”
Rick's heldendaden hebben hem op het voetstuk van duikgrootheden geplaatst, maar was dit wat hij toen zocht of zelfs nu? 'Nee, dat ben ik gewoon niet. Bij duiken krijg je dat soort heldengedoe, maar bij grotduiken neemt iedereen elkaar zoals hij komt, er is geen sprake van heldenverering of iets dergelijks. Niemand geeft om speleologie, en het was niet mijn bedoeling om records te breken.”
Het verschil? “Het grootste deel van de oceaan is grotendeels onontgonnen, maar het is nog steeds allemaal in kaart gebracht. Je weet hoe diep het is en wat er waarschijnlijk zal zijn als je erin duikt. Dat vind ik niet zo aantrekkelijk, maar bij speleologie weet je niet of je omhoog, omlaag, links of rechts moet. Je kunt één kant op gaan en de beste kamer ter wereld vinden. Er is geen technologie die je dat kan vertellen; je moet er gewoon zijn.”
En de berichtgeving in de media – is dit waar Rick naar op zoek is? “Nee, nee,” antwoordt hij nadrukkelijk, “het is leuk, net als het record voor diepgang, maar het heeft totaal geen gevolgen. Het leuke aan grotduiken is dat het zo’n rustige sport is. De mensen die het doen zijn vaak behoorlijk ingetogen en willen zeker niet op een voetstuk staan, inclusief ikzelf.
“Sommige mensen duiken in grotten om bekendheid te geven aan hun bedrijf, of om hun naam aan het einde van een grot te krijgen, maar ik ben alleen geïnteresseerd in de grot, waar hij naartoe gaat en hoe hij eindigt. Ik veronderstel dat dat is wat mij motiveert – ik weet niet waarom, maar dat is het.”
Rick heeft gesproken over de voldoening die hij haalt uit het verbinden van grottensystemen, maar spreekt hij voor zichzelf of is dit een universele aantrekkingskracht? “Het is heel logisch,” zegt hij, en pauzeert dan: “Ik veronderstel dat het voor mij klassiek is, om systemen met elkaar te verbinden – dan heb je de hele grot. Het is alsof je een puzzel afwerkt: verder kom je niet.
“Voor Wookey zijn we ver genoeg gegaan; er zou te veel gevaar zijn. Maar er kunnen nieuwe technologische ontwikkelingen plaatsvinden die ons, of iemand anders, in staat stellen verder te gaan. Voorlopig is Wookey compleet, en ik denk dat dit voor mij de attractie is die het plaatje compleet maakt. Daarna schakel ik uit.”
Bekijk een van de presentaties van Rick Stanton en je krijgt een glimp van hoe een grotduikteam te werk gaat om slechts één of twee leden in staat te stellen hun doel te bereiken, terwijl de rest achterblijft. Ik was geïnteresseerd om zijn mening te horen over speleologie als teamsport.
“Op een voetbalveld trap je gewoon een bal rond, maar in een grot moet je echt op elkaar kunnen vertrouwen”, legt hij uit, “het vormt sterke banden en vriendschappen met mensen, en door die kwaliteit kom je er collectief. .”
Ik vraag hoe hij de teams samenstelt. Is het net zo eenvoudig als naar een grotduiker kijken en denken: dat is de persoon die ik in mijn team wil hebben?
Hij wenst. “Voor een niet-competitieve sport is het behoorlijk competitief. Als het om nieuwkomers gaat, zullen mensen denken: wat gaat hij doen, is hij een jonge starter of gaat hij de weg vrijmaken? Ik heb een paar generaties grotduikers gezien, sommigen komen en gaan en sommigen blijven.
En de manier om ervoor te zorgen dat jij tot de uitverkorenen behoort? “Nou, er is altijd bier kopen! Eigenlijk begin je als leerling, waar je rondhangt, apparatuur draagt en kijkt hoe mensen dingen doen. Op een gegeven moment wordt je gevraagd of je wilt duiken als onderdeel van een goed mentorsysteem.”
Een pikorde? "Er moet zijn. Als je naar een nieuwe plek gaat, die afgelegen kan zijn en moeilijk te bereiken is, wil je je getuige erbij betrekken. Maar er zijn echt niet zoveel mensen die dat soort toewijding hebben en dat kunnen doen. er zijn waarschijnlijk maar zo’n twintig mensen die de Wookey-dingen kunnen doen.”
ZELFS MET ZO'N KLEIN ZWEMBAD van mensen, kan het lastig zijn om te beslissen wie het team gaat leiden. “Meestal is het de persoon die de duik maakt. Het is net als het runnen van een bedrijf: je moet een manager, een motivator en een logistieke organisator zijn en iedereen tevreden houden. Het kan een behoorlijke nachtmerrie zijn.”
Zoals voor veel andere grotduikers is dit geen fulltime baan voor Rick, die brandweerman van beroep is. Had zijn carrière geholpen bij zijn grotduiken?
“Ik zou zeggen dat het andersom is. Ik ben al 18 jaar brandweerman, maar al langer grotduiker, en dat heeft mij door de selectie geholpen, de opleiding en het beheersen van de druk.”
Rick gelooft dat het beheersen van de druk een van de meest waardevolle eigenschappen kan zijn voor elke aspirant-grotduiker. “Niet iedereen kan onder druk denken. Er zijn genoeg echt competente duikers waarvan je zou denken dat ze alles zouden kunnen, maar om de een of andere reden kunnen ze, als er iets misgaat, niet met de voor de hand liggende oplossing komen.”
Rick noemt het begin van elke duik druk of gespannen, en zegt dat individuen hun eigen manier hebben om met deze gevoelens om te gaan. Omgaan met druk lijkt een beetje op fietsen: hij kan het, maar als het erop aankomt precies uit te leggen hoe, heeft hij moeite.
Ik vraag hem om in detail het proces te beschrijven dat hij doorloopt ter voorbereiding.
“Je visualiseert de duik en je put uit patronen van wat je tijdens eerdere duiken hebt gedaan. Je kunt het je niet veroorloven om gespannen te raken, omdat er nog steeds veel in je hoofd speelt. Er is ook geen tijd om in een half uur in trance te raken.
“Ik zie mezelf de duik maken, niet als een film of een momentopname, maar in kritische segmenten: wat ik doe op vaste punten, hoe ik het doe en wat er gebeurt als er iets misgaat.”
Ik vermeld dat sommige mensen gebeurtenissen visualiseren alsof ze door hun eigen ogen kijken. Rick sluit zijn ogen en probeert het, maar het werkt niet voor hem. Als hij weer naar de gebeurtenissen kijkt alsof hij van buitenaf naar zichzelf kijkt, voelt hij zich meteen meer op zijn gemak.
Hij leidt me door een van zijn visualisaties voor een overstroomde rebreather. Hij weet niet dat hij het doet, maar terwijl hij het beschrijft sluit hij zijn ogen en bootst zijn handen na wat ze in deze situatie zouden doen.
Maar dit is niet iets wat je hem op de duikstek zult zien doen; het is wat hij zelf doet, een systeem dat is ontwikkeld om te passen bij de manier waarop zijn geest werkt, om problemen op te lossen voordat ze zich voordoen en, als ze zich toch voordoen, om ze op te lossen zonder overhaast te werk te gaan.
Dit is een andere kwaliteit die een teamlid nodig heeft om met problemen om te kunnen gaan, vertelt Rick me. “Als je voor het eerst het water in gaat, is het altijd een beetje een clusterf**k. Je bouwt je verticaal op, maar dan ben je horizontaal en er is altijd wel iets dat moet worden aangepast of verplaatst, en dat komt allemaal bovenop de andere dingen die er gebeuren.
Misschien is dit de reden waarom Rick de voorkeur geeft aan eenvoudige apparatuur. “Het meeste is aangepast; het gaat erom het op te splitsen tot de eenvoudigste vorm zonder de veiligheid op te geven. Ik ben geen grote liefhebber van technologie; Ik geef de voorkeur aan eenvoudige apparaten.”
Dit verlangen om dingen simpel te houden wordt geïllustreerd door Rick's warmteopslagsysteem. “In eerste instantie was ik op zoek naar zo’n kralenmatten die je voor stoelen krijgt, maar toen zag ik in een winkel een deurmat en dacht: dat zal wel werken.”
Denk je dat iemand het zal proberen? “Het lijkt misschien een lachertje, maar het werkt echt! Misschien kan ik het, het Stanton Thermal Vest, verkopen en in een hoes stoppen – niemand zal weten wat erin zit!”
Het deurmatvest is slechts een voorbeeld van Rick's benadering van grotduiken – het gaat erom het voor de hand liggende te zien en het te vinden.
