Vergeten scheepswrakken: de geesten van Gallipoli

Zijn eerste duiken op elk gezonken slachtoffer van de bittere Gallipoli-campagne uit de Eerste Wereldoorlog waren echte ontdekkingsreizen, en dat kunnen ze ook voor jou zijn – de Turkse duiker MAHMUT SUNER heeft voor Divernet een gids samengesteld voor scheepswrakken rond het schiereiland die hij aanbeveelt voor zowel recreatief als technisch duikers

Op een rustige ochtend in de Egeïsche Zee gooide visser Nami zijn kleine vissersboot los en gingen we op weg naar de wraklocatie van de HMS uit de Eerste Wereldoorlog. Majestueus. 

Het was een versleten, oude Royal Navy Dreadnought, gebouwd in 1906. Dit zou mijn eerste duik op een groot schip worden, en het maakte me verdrietig dat 49 matrozen verloren waren gegaan toen Majestueus ging naar beneden.

De eerste paar meter van de duik was het zicht niet erg goed en het water was koel. Op 20 meter verbeterde het zicht plotseling. Een donker silhouet werd nu groter onder mij met elke ademhaling die ik nam. 

Ik landde op het schip, maar wist niet op welk deel ik mij bevond. Ik was daar op dat moment de enige duiker en het was een eenzaam gevoel. Het wrak was enorm en ik wist zeker dat dit inderdaad HMS was Majestueus. 

Het was niet eenvoudig om het gebied te lokaliseren waar ze door de U-boot was getorpedeerd U-21, maar het dek was een puinhoop. We konden een geschutskoepel van 5 inch identificeren, veel munitie, Enfield-geweren, veel bajonetten, steeksleutels voor gebruik in de artillerieruimte en overal verspreide granaten. 

De patrijspoorten lagen aan stuurboord op het zand. Het wrak lag op een vlakke kiel en midscheeps ontdekten we een deel van de kapiteinsbrug en de uitkijktoren. 

Onderweg naar boven zag ik veel medicijnflesjes en -borden, gedeeltelijk begraven in het zand. Dit wrak was een tijdcapsule uit 1915, uit een oorlog van de dapperen. 

Slecht doordachte actie

De campagne uit de Eerste Wereldoorlog om een ​​doorgang door de Turkse Dardanellen te forceren was bedoeld om de geallieerden in staat te stellen Rusland – de traditionele vijand van de Turken – te versterken in zijn strijd tegen Duitsland.

De Royal Navy begon aan een slecht doordachte actie. Zijn kanonnen overtroffen de Turkse landbatterijen aan de engte van de zeestraat, maar zijn machtige vloot van 63 slagschepen van de Dreadnought-klasse, genoemd naar hun veronderstelde onkwetsbaarheid en ondersteund door 180 andere schepen, bleek geen partij voor de acties van een eenzame kleine Turkse mijnenlegger. de Nusrat.

HMS OceaanHMS OnweerstaanbaarHMS Goliath, het Franse slagschip Bouvet en vijf andere kruisers werden binnen enkele uren tot zinken gebracht. De sterke stroming en het geografische knelpunt gevormd door de Dardanellen hielpen ook bij het opzetten van de Britse vloot voor gemakkelijke aanvallen door Duitse U-boten.

Even slecht bedacht was de expeditielandmacht van Britse, Anzac- en andere soldaten van het Rijk, die onder leiding van generaal Sir Ian Hamilton was gestuurd om het schiereiland Gallipoli op de Turken te veroveren. 

Het overmoed van deze strijdmacht bleek duidelijk toen ze bij de landing in Suvla Bay stopten voor thee en een spelletje cricket. Het Turkse leger – soldaten die hun huizen verdedigden en zich nergens konden terugtrekken – had de tijd om zich te organiseren en het hoge terrein af te pakken van de weinige Nieuw-Zeelanders die de pech hadden om gestuurd te zijn om het te verdedigen.

Zonder die cruciale vertraging van vier uur zou de uitkomst misschien anders zijn geweest. In totaal gingen aan beide kanten 250,000 man verloren – duizend per dag. Een campagne die naar verwachting slechts elf dagen zou duren, eindigde onvermijdelijk in een terugtocht, maar pas acht maanden nadat deze was begonnen.

Het was een militaire ramp. Winston Churchill, destijds First Lord of the Admiralty, meldde dat de geesten van Gallipoli hem de rest van zijn leven zouden achtervolgen.

Drie groepen wrakken

Tegenwoordig is het een veel vrediger plek, beschermd als een Turks Nationaal Park. Een groot deel van het toerisme concentreert zich op de gedenktekens uit de Eerste Wereldoorlog, met 1 geallieerde oorlogsbegraafplaatsen op het schiereiland Gallipoli. 

Voor duikers zijn de voor de hand liggende bezienswaardigheden de vele schepen en boten die tussen april 1915 en januari 1916 vergingen. Enkele honderden zonken in de kustwateren tussen Anzac Cove en Suvla Bay aan de westkant van het schiereiland, en de locaties van 216 zijn ontdekt. datum.

We kunnen de wrakken van deze campagne in drie groepen verdelen, op basis van hun locatie en diepte. In de eerste groep moeten we de oorlogswrakken tellen die ten noordoosten van de Bosporus liggen, samen met het Franse oorlogsschip Bouvet en de Britse oorlogsschepen Onweerstaanbaar en Oceaan, tot zinken gebracht tijdens de slag van 18 maart 1915. 

De komst van Duitse onderzeeërs in de regio leidde tot de tweede groep wrakken, gelegen in de Sarosbaai in de Egeïsche Zee.

De derde en laatste groep bestaat uit de schepen en onderzeeërs die het slachtoffer zijn geworden van geallieerde onderzeeërs die erin zijn geslaagd de Zee van Marmara te bereiken door stilletjes in dieper water de Dardanellen over te steken.

De hieronder beschreven selectie van toegankelijke wrakken ligt aan beide zijden van het schiereiland Gallipoli:

Aanstekers

Aanstekers waren plaatsijzeren boten die door de Britten in de Eerste Wereldoorlog werden gebruikt om infanterie aan land te brengen en proviand te vervoeren. Velen zijn tijdens stormen en door geweervuur ​​tot zinken gebracht, en een aantal bevindt zich nog steeds op duikbare diepte. Er zijn twee voorbeelden in Morto Cove op 1 meter afstand en slechts een paar meter van elkaar verwijderd. Eén had een stoomketel, die vlakbij op het zand ligt, en beide trekken scholen vissen en roggen aan.

HMT Lundy

De ex-trawler Lundy ligt 28 meter diep in Suvla Bay en het wrak blijft ondanks zijn leeftijd in goede staat. Het was een ondersteuningsschip tijdens de Gallipoli-campagne en werd in 1915 door een torpedo tot zinken gebracht. Het is nu de thuisbasis van een lading octopussen, kreeften, zeepaling, schorpioenvissen en kleine scholenvissen, die te midden van de oorlogsvoorraden en munitie aan boord te vinden zijn.

Een groot deel van het wrak is nu bedekt met sponzen, met daarin scholen brasems en grondels. Helaas zijn de bel en het kompas gestolen.

HMS Louis

Niet ver van de Lundy, vlakbij de landtong Buyuk Kemikli, ligt het wrak van een torpedobootjager dat vooral opvalt vanwege zijn gepantserde stoomketels. De ligging van het wrak vlak bij de kust en de maximale diepte van 15 meter maken het een uitstekende duik, zelfs voor relatief onervaren duikers, en het biedt een aantal prachtige fotografische mogelijkheden.

HMS majestueus

Toen men zag dat de Royal Navy zich terugtrok naar de veiligheid van de open zee, werd het moreel van de landmacht ernstig beschadigd. HMS Majestueus, een van de oudste Dreadnoughts, werd teruggestuurd om langs de kust te patrouilleren als een offer aan politiek opportunisme, maar werd al snel tot zinken gebracht door U-21 in mei 1915, met het verlies van 49 man. Het wrak ligt in Morto Cove, met de achtersteven op het zand op 29 meter en de boeg 18 meter diep. 

Scholende vissen, waaronder brasem en dentex, hebben van het scheepswrak hun thuis gemaakt. Sommige delen zijn in de jaren zestig ontmanteld, maar er is nog genoeg over dat de bezoekende duiker interesseert, waaronder een met zeepokken ingelegd kanon en het kraaiennest op zo'n 1960 meter afstand.

HMS Triomf

Dit 133 meter lange oorlogsschip was een van de drie, met HMS Albion en HMS Cornwallis, waarmee de beschietingen van Turkse bolwerken begonnen. Op 25 mei 1915 werd ze getroffen door een torpedo van U-21 over een afstand van 370 meter.

Triomf zonk voor de kust van Kabatepe in minder dan een half uur, maar dat was genoeg tijd om bijna de hele bemanning te laten redden door HMS Chelmer. Het wrak ligt ondersteboven op 72 meter diepte. Met een zicht van 15-20 meter is dit een geweldige technische duik die veel interessante fotografische mogelijkheden biedt.

Kaart

Het 121 meter lange Franse transportstoomschip Kaart werd ook door gezonken U-21, met het verlies van 75 zeelieden, terwijl ze militaire voorraden aan boord hadden.

Ze had een aantal lucratieve jaren op de handelsroutes doorgebracht, en haar locatie bleef jarenlang een mysterie totdat wrakonderzoeker Selcuk Kolay haar een eeuw na haar zinken, in 2015, bij Seddul Bahir vond. Zijn technische team was in staat om een ​​positieve identificatie te maken op hun eerste duik. 

Het ondiepste deel van het wrak ligt op 55 meter, maar blijft 85 meter diep. De stroming kan sterk zijn en het zicht is variabel, maar over het algemeen 10-20 meter. Deze overblijfselen zijn opmerkelijk goed bewaard gebleven en liggen in het zand, versierd met vele kleurrijke sponzen en ander zeeleven.

HMS E-14

Lange tijd bleef de positie van deze Britse onderzeeër een mysterie, maar uiteindelijk werd het wrak gevonden door een visser uit Canakkale, op een diepte van 21 meter, gedeeltelijk bedekt door het stuifzand van Kumkale. De 60 meter lange onderzeeër van 635 ton werd later in de oorlog, op 18 januari 1918, tot zinken gebracht, waarbij alle 25 zeelieden verloren gingen.

Continue stromen

Vanwege het zware scheepsverkeer in de Dardanellen zijn er in veel delen van de zeestraat beperkingen op navigatie en duiken. De continue stromingen in de regio kunnen soms 4-5 knopen bereiken, en soms kan het nodig zijn om drie verschillende stromingen te bestrijden om de bodem te bereiken. 

Veel belangrijke wrakken bevinden zich op diepten van meer dan 50 meter en zijn voorbehouden aan technische duikers. Met toestemming van de verantwoordelijke instanties is het echter mogelijk om op sommige van deze diepere wrakken te duiken.

Duikers die de wrakken bezoeken, moeten wat tijd vrijmaken om het Gallipoli Peninsula Historical National Park te bezoeken om de invasiestranden, gedenktekens uit de Eerste Wereldoorlog en de goed onderhouden begraafplaatsen van de Anzac-campagne te bekijken.

ER KOMEN: De beste manier is om naar Istanbul te vliegen – als uw duikoperator ervoor kan zorgen dat u van het vliegveld wordt opgehaald en naar Eceabat wordt overgebracht. Het is ongeveer 3.5 uur rijden, en stop zeker in Tekirdag voor een snelle Tekirdag-special gehaktbal en bier. Of u kunt van Istanbul naar Canakkale vliegen en met de veerboot de zeestraat naar Eceabat oversteken, of over de nieuwe brug die Klein-Azië met Europa verbindt. Je duikboot bevindt zich in Kabatepe, op slechts 20 minuten afstand. 

INRICHTING: Er zijn leuke hotels die geschikt zijn voor groepen of families in Eceabat of het Kabatepe-gebied. Er zijn ook B&B's in Eceabat met een prachtig uitzicht op de zeestraat. De Kum Hotel in Kabatepe is geschikt voor veel duikers, of probeer het Druk huis in Eceabat. Je kunt er ook voor kiezen om in Canakkale City te verblijven, waar je na het duiken voldoende afleiding kunt vinden.

DINEREN: De Turkse keuken is grotendeels het erfgoed van de Ottomaanse keuken, een fusie en verfijning van de mediterrane keuken die rijk is aan groenten, kruiden en vis. Ik raad ten zeerste aan meze, de selectie van kleine gerechten diende als voorgerecht.

DUIKEN: Het seizoen begint in mei, maar september is de beste tijd om in de regio te verblijven. Als je van technisch duiken houdt, zorg er dan voor dat je ruim van tevoren contact opneemt met je duikcentrum om vergunningen en logistiek te regelen. Troy duikboot, gerund door Burhanettin Aktansoy, organiseert expedities voor technische duikers, terwijl voor recreatieve duikers die willen duiken naar de meer toegankelijke wrakken Byem-duikcentrum bezoekt ze dagelijks.

Expert op het gebied van Turks duiken, schrijver, documentairefotograaf en natuurbeschermer Mahmut Suner is de redacteur van Triton duiken magazine en auteur van 10 boeken, waaronder het uitgebreide gratis digitaal duikgids Onderwaterwonderen van Turkije

Ook op Divernet: Onderwaterparken vergroten de duikaantrekkingskracht van Turkije