ONDERDUIKER
Er wordt al vele jaren door veel mensen gedoken in de U-boten uit de Eerste Wereldoorlog bij Pendennis. De plek is waarschijnlijk de op een na populairste kantduik in Cornwall. Duizenden cursisten maakten daar hun eerste duiken in open water, waarbij de meesten de overblijfselen van een of twee U-boten zagen. Ik weet niet zeker wat ik in hun logboeken moet schrijven, behalve ‘Silver Steps’ of ‘Pendennis’, wat waren deze subs? MARK MILBURN doet onderzoek en denkt dat hij nu een duidelijker beeld kan schetsen van wat waar ligt en waarom
Ik heb wat oude foto's bestudeerd, evenals de gedocumenteerde geschiedenis van de U-boten op de landtong Pendennis bij Falmouth in Cornwall.
Aan de hand van deze foto's, gedateerd tussen 1920 en 1964, heb ik kunnen achterhalen waar elk van de U-boten zich bevond toen deze voor het eerst aan land kwam in 1920. Ik heb zelfs uitgezocht welke welke was.
Was er nog iets over van de anderen, nadat ik eerder alleen de delen van drie van de onderzeeërs had gezien? Ik vroeg me af. Maritiem archeoloog David Gibbins kwam met mij mee om te kijken wat we konden vinden.
De weersvoorspellingen waren goed, het tij was hoog en het zicht in het water was verbeterd. We parkeerden op de gebruikelijke parkeerplaats en liepen naar beneden om de omstandigheden te bekijken.
Het was behoorlijk druk op de site. Verschillende lokale universiteitsstudenten maakten foto's voor hun mariene en natuurlijke geschiedenis fotografie cursus. Ik was samen met een ander komen opdagen fotografie student, die voor zijn cursus foto's van een duiker nodig had. Na een tijdje in en uit het water te hebben geposeerd, was het tijd om aan de duik te beginnen.
David en ik snorkelden langs de studenten en hun overvloed aan MKB's naar de dichtstbijzijnde U-bootoverblijfselen, een deel van UB112 in de volgende geul ten oosten van het toegangspunt van de Silver Steps.
Het meest opvallend is een drietandig gietijzeren voorwerp dat lijkt op een vork, vermoedelijk onderdeel van een hydrovane-mechanisme. Anders is het grootste deel van UB112 erg vlak.
Op historische foto's leek het erop dat de "vork" deel uitmaakte van het boeggedeelte. Op de eerste foto's is de onderzeeër vrijwel intact te zien, maar op latere foto's, die niet zo lang daarna zijn gemaakt, is het 6-8 meter lange boeggedeelte niet langer zichtbaar.
Het zicht was een van de beste die ik ooit op de locatie had gehad, hoewel kelp het wrak begon te bedekken.
Vervolgens gingen we langs de kleine geul naar het oosten richting UB86. Onderweg kwam ik in de geul een zwart stuk pijp tegen. Ik pakte het op en vond het behoorlijk zwaar.
Bij nadere inspectie bleek er een sluiting te zitten, die ik herkende. Ik had een goed idee wat en van wie het was: een nekgewicht van een van mijn freedivingvrienden. Hij zou blij zijn.
De kleine geul loopt van oost naar west over de rotsen en naarmate hij UB86 nadert, wordt hij behoorlijk ondiep. Het leidt naar het grootste en ondiepste deel van de onderzeeër.
UB86 is de meest gedoken U-boot, gemakkelijk te vinden omdat hij bij eb boven water komt. Er is een tweede trap vlakbij de Silver Steps, en als je er recht omhoog kijkt, sta je op één lijn met de U-boot – het is een gemakkelijke doorgang.
Het zicht was daar ook het beste dat ik ooit had gezien. We hebben veel tijd besteed aan het fotograferen en filmen, omdat er door de winterstormen wat zand was verwijderd, waardoor een groter deel van het wrak bloot kwam te liggen.
Verschillende vrijzwemmende kattenhaaien en enkele grote lipvissen sloten zich bij ons aan terwijl we wat rondsnuffelden in enkele van deze onlangs blootgelegde delen. Er vloog zelfs een school sardines boven ons hoofd.
DE VOLGENDE U-BOOT, UB97, Er waren minstens twee geulen voorbij, en met de staat van het getij zouden we heel dicht bij het oppervlak zijn als we er rechtstreeks naartoe gingen, dus kwamen we boven water om de kustlijn te volgen.
We snorkelden langs het einde van een paar vingerriffen naar de plek waar ik dacht dat UB97 zou kunnen zijn. Onderweg zag ik een heel glanzend voorwerp op de zeebodem, zwom een paar meter naar beneden en vond een duikmes.
Ik stond op het punt weer boven te komen toen iets anders mijn aandacht trok. De vorm zag er bekend uit en we hebben veel foto's gemaakt om later te bestuderen.
Een paar meter verderop lag een driezijdig stuk zwaar staal, ik kon niets anders zien, behalve een ander duikmes, waarvan het lemmet was weggeërodeerd.
In de volgende geul zagen we wat leek op de overblijfselen van een grote elektromotor, in de juiste positie om van UB97 te zijn. Verder naar een andere geul, en aan de rand van het vingerrif lag een rechthoekig gietijzeren blok.
Er liggen er heel veel op het wrak van UB92, een paar honderd meter verderop – het zijn kielgewichten van U-boten.
Aan het einde van de volgende geul vonden we drie grote gascilinders, precies zoals we hadden gezien op foto's van de explosieproeven waarbij de romp was opengescheurd.
Ongeveer 3 meter lang en een omtrek van 1 meter, dit waren grote cilinders.
We bereikten wat vroeger bekend stond als de Hole in the Wall, waar UB128 zich zou kunnen bevinden. Tegenwoordig wordt een kleine geul direct naar beneden vanaf de meest oostelijke treden met deze naam aangeduid, maar duikers in de jaren negentig en daarvoor verwezen naar een rotspoelen in het westen als de Hole in the Wall.
In de rotspoel kunnen duikers bij meer dan halftij met grote stappen het water binnenkomen via een onderwaterboog. Als toegangspunt is het best gaaf, maar het betekent wel dat je een heel lastig en oneffen pad over de rotsen moet nemen.
De nieuwere Hole in the Wall is nog steeds een ruige wandeling over de rotsen, maar het is een gemakkelijkere wandeling en maakt ook een grote pas mogelijk bij meer dan halftij.
Net buiten de uitgang van de rotspoelgrot en iets naar het oosten kwamen we enkele ronde stalen frames tegen met grote klinknagelgaten en enkele gebogen platen.
DE FRAMES WAREN VEEL KLEIN, niet het formaat van een U-boot. We wisten niet zeker of ze van een onderzeeër kwamen, maar ze waren waar ik verwachtte dat de achtersteven van UB128 zou zijn – hoewel ze ook deel konden uitmaken van de boeg van UB97.
De volgende en laatste van de subs was UB106. Op de foto's was het heel dicht bij UB128, dus we zwommen over de volgende bergkam om te kijken of we iets konden vinden.
Er waren een paar heel kleine stukjes verroest staal, en achter een rots leek iets op een groot mechanisch draagbeen of een cardanas. Terwijl we rondzwommen, vonden we veel kleine stukjes die rondslingerden.
We gingen verder naar buiten, om steeds meer wrakstukken te vinden die de rest van UB106 moeten zijn geweest.
We kwamen toen een krukas, drijfstangen en zelfs de overblijfselen tegen van wat op twee cilinders leek. De zuigers waren weggeërodeerd, maar de drijfstangen en zuigerpennen waren zichtbaar in de cilinderboring.
Meer foto's en nog meer wrakstukken. Onze lucht werd laag, maar we waren nu op het diepste punt van de duik, 7.8 meter.
We zwommen oostwaarts naar het ondiepe water en zagen nog een aantal stukken rondslingeren. Een bijna rechthoekig stuk stond een paar meter hoog en ernaast vastgeklemd lagen verschillende stukken bakeliet, delen van de buitenbehuizingen van de batterijen. Er waren ook enkele stukken lood en traliewerk uit de loodzuurbatterijen.
Na ongeveer 5 meter kwamen we waarschijnlijk het grootste fragment van een U-boot tegen. Het was een stuk romp, 3 meter hoog en zo'n 15 meter lang.
]We gebruikten de weinige lucht die we nog hadden om dit gedeelte te verkennen, en we bevonden ons op een hoogte van ongeveer 4 meter toen we besloten naar de oppervlakte te komen.
We waren 109 minuten onder water geweest en er was een oppervlaktezwemming van 400 meter nodig terug naar ons beginpunt.
NA DE DUIK, we gingen naar het cateringbusje op de parkeerplaats. De zon scheen en we zaten buiten thee te drinken en te bespreken wat we hadden gezien.
De bekende vorm waarvan men dacht dat de UB97 leek, leek erg op de vork van de UB112, maar zonder slijtage, dus hij had onderdeel kunnen zijn van het achterste hydro-vane-mechanisme.
Het wrak van UB106, inclusief de motoronderdelen, sloeg echter nergens op. UB106 bevond zich achtersteven in de kust en bij laag water waren de propeller en de as duidelijk hoog en droog.
Als ik terugkijk op mijn overlay van de U-boten op een luchtfoto, bevond de achtersteven van UB128 zich ook aan de kust. Hoe en waarom was daar een motor?
Een antenne foto liet zien wat leek op de omtrek van een onderzeeër waar de motoronderdelen zich bevonden. Het lag in lijn met waar UB128 was, maar 50 meter verder weg. Het zou kunnen zijn weggeglipt, of het kan een mislukte poging zijn geweest om het weg te halen om het elders te bergen.
Dit wrakgebied is meer dan waarschijnlijk UB128, met mogelijk een deel van UB106 erin vermengd. Het grote stuk romp aan het einde van de duik moest van UB106 zijn.
De lay-out waaraan ik had gewerkt, was dus behoorlijk nauwkeurig. Het was ons gelukt om met alle vijf de U-boten in één duik te duiken, hoewel we een paar oppervlaktezwemmen hadden moeten doen, plus de lange terugreis.
Als we bij het nieuwe gat in de muur waren begonnen, hadden we alle vijf de onderzeeërs in één keer kunnen onderdompelen door niet zoveel tijd te besteden aan het verkennen en fotograferen van elk ervan.
ER IS EEN ZESDE U-BOOT, UC92, die in dieper water vlak bij Pendennis terechtkwam. Op een gegeven moment werd het naar Castle Beach gesleept en geborgen, maar er is nog behoorlijk wat over, ook al moest er 350 meter in de tegenovergestelde richting worden gezwommen. Je kunt er het beste duiken vanaf Castle Beach, waar je het gemakkelijk kunt bereiken en ook bij laag water kunt zien.
Het zicht waarvan we in mei hadden genoten was tot 10 meter en de watertemperatuur was de hele week gestegen. Het nekgewicht is teruggegeven aan de vrijduiker, maar de eigenaren van de messen zijn nog niet gevonden. Kortom, een uitstekende duik.
HOE DE U-BOTEN VAN FALMOUTH KOMEN
Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog moest de Britse regering beschikken over ruim vijftig Duitse U-boten. De waarde van de schroot kelderde en ze waren vrijwel waardeloos, dus wat kon er mee gedaan worden?
Zeven van de onderzeeërs werden samen met het U-bootondersteuningsschip Cyklop naar Falmouth gestuurd. Onderweg kwam er een achterpaneel los van de UB118.
Het begon water op te nemen en stond op het punt te zinken, dus het hulpschip Kennet schoot erop en bracht de onderzeeër voor Dodman Point tot zinken.
Later die dag, 23 november 1920, arriveerden de overgebleven U-boten in konvooi in Falmouth, en gedurende de volgende drie weken vonden verschillende explosievenproeven plaats.
Er waren in totaal 17 van deze proeven, elk met het plaatsen van explosieven van verschillende soorten en maten op verschillende afstanden op verschillende locaties rond de U-boten terwijl ze op verschillende diepten aan Cyklop hingen. De marine probeerde de beste manier te vinden om onderzeeërs tot zinken te brengen.
Op 15 december was ten minste één van de U-boten aan land, en de proeven met de andere vijf werden begin 1921 hervat en eindigden in maart. Toen elke U-boot klaar was, werd deze bij vloed door marinepersoneel aan land getrokken. Sommigen moesten zelfs tonnen vastbinden om ze extra drijfvermogen te geven terwijl ze op de rotsen werden gesleept.
UC92 kwam op het zand terecht, vlak bij de rotsen, ten zuidwesten van UB112. Op een gegeven moment werd UC92 naar Castle Beach gesleept en gedeeltelijk geborgen.
Op het zand bij UB112 liggen de overblijfselen van een kleine ketel van de stoomsleepboot Alice, die 's nachts zonk terwijl hij aangemeerd lag bij de onderzeeërs. Het was betrokken geweest bij het bergen van de gestrande U-boten toen het op 23 juni 1921 zonk.
