Vraag: Mijn vader is een ex-militairduiker, hij is nu 68 jaar oud, maar heeft jarenlang recreatief duiken voortgezet sinds hij de marine verliet. Hij is altijd redelijk fit geweest, maar zes maanden geleden kreeg hij een beroerte. Hij verloor plotseling het gebruik van zijn been en zijn spraak verdween. Het ziekenhuis heeft hem laten revalideren en het gaat heel goed met hem. De spraak is bijna weer normaal en hij kan nu zonder hulp lopen. Ik weet hoeveel hij van duiken houdt en hoe goed het voor hem zou zijn om weer het water in te gaan, maar is het veilig?
A: Normaal gesproken ben ik geen voorstander van amerikanisme, maar ze hebben een levendige term voor wat wij Limeys een beroerte noemen – een 'hersenaanval'. Het geeft veel beknopter weer wat er aan de hand is – een beroerte lijkt sterk op een 'hartaanval' van de hersenen, waarbij verstopping of bloeding van een bloedvat in de hersenen schade en functieverlies veroorzaakt. Het benadrukt ook de urgentie van de behandeling. Ook hier kunnen, net als bij een hartaanval, bij bepaalde beroertes stolselremmende medicijnen worden toegediend, die de uitkomst enorm kunnen verbeteren. De precieze symptomen van een beroerte zijn afhankelijk van het deel van de hersenen dat beschadigd is, maar net als een feniks uit de as heeft hij een verbazingwekkend vermogen om gewonde gebieden te herstellen en te omzeilen.
U vermeldt niet of de symptomen van uw vader kort na het duiken zijn ontstaan, maar een cerebrale arteriële gasembolie (CAGE) kan precies op een beroerte lijken – in dit geval is de oorzaak een ontsnapte gasbel die een bloedvat blokkeert. Meestal is dit duidelijk tijdens of onmiddellijk na het opduiken en zijn de symptomen plotseling. Reanimatie en recompressie zijn hier de belangrijke spoedbehandelingen.
Het klinkt alsof het herstel van je vader voorspoedig verloopt. Mijn zorg is echter of hij het risico loopt op een nieuwe beroerte. Uiteraard zal het ziekenhuis proberen zijn risicofactoren zoveel mogelijk onder controle te houden (behandeling van hoge bloeddruk, diabetes, hoog cholesterol, stoppen met roken – let opnieuw op de parallellen met een hartaanval), maar het feit is dat hij na één beroerte meer waarschijnlijk een andere krijgen. Individuele beoordeling is echter belangrijk: zijn algemene conditie en eerdere duikervaring zouden zeer in zijn voordeel tellen. Als hij zijn been weer volledig kan gebruiken en een ademautomaat comfortabel in zijn mond kan houden, kan hij misschien wel weer duiken. Is het veilig? Daar is geen ja of nee op te zeggen, maar als de voortgang goed is, kunnen de risico's worden teruggebracht tot een potentieel beheersbaar niveau.
Vraag: Ik ben aangeboren doof aan beide oren en had het geluk dat ik een cochleair implantaat kreeg toen ik drie jaar oud was. Ik ben nu 24 en vraag me de laatste paar maanden af of er een kans is om ooit te gaan duiken. Mijn oren zijn prima als ik in vliegtuigen vlieg en ik krijg er geen infecties of andere problemen van. Is er enige informatie beschikbaar over de veiligheid van cochleaire implantaten tijdens het duiken?
Antwoord: Dat is inderdaad zo. Maar eerst een beetje geschiedenis, want een deel hiervan is geweldig 'excentriek wetenschapper'-materiaal. Blijkbaar was de lang genoemde graaf Alessandro Giuseppe Antonio Anastasio Volta (van wie we de bekende elektrische eenheid krijgen) de eerste die ontdekte dat geluid kon worden waargenomen door het gehoorsysteem rechtstreeks te stimuleren. Dit deed hij door een paar metalen staafjes in zijn eigen oren te steken en deze aan te sluiten op een 50 volt circuit. Hij ervoer een 'schok' en een geluid 'als een dikke kokende soep' (vermoedelijk stremden zijn hersenen). Bijna twee eeuwen later hebben avontuurlijke chirurgen een blootliggende akoestische zenuw doorboord, waarvan de eigenaar geluiden hoorde als 'een roulettewiel' en 'een krekel'.
Deze macabere experimenten legden de basis voor het cochleaire implantaat, of 'bionisch oor'. In wezen is het een chirurgisch geïmplanteerd elektronisch apparaat dat de gehoorzenuwen rechtstreeks stimuleert. Externe onderdelen (waaronder een microfoon en spraakprocessor) zenden geluidssignalen naar een interne ontvanger (geïmplanteerd in het bot achter het oor) en vandaar via elektroden naar het slakkenhuis (het gehoorgedeelte van het binnenoor). Niet uw gemiddelde hoortoestel, dat in feite een versterker is. De resultaten zijn behoorlijk indrukwekkend, vooral bij degenen die zijn opgegroeid met de implantaten en van wie de hersenen vermoedelijk op een andere manier hebben leren 'horen'. Oudere ontvangers zijn vaak niet zo gecharmeerd van de apparaten; één beschreef een menselijke stem als klinkend als 'een kwakende Dalek met keelontsteking'.
Hoe dan ook, de deal met deze en duiken is dat we er zeker van moeten zijn dat de verschillende onderdelen niet zullen imploderen, exploderen, roesten of in het algemeen defect raken in water en onder druk. In die zin is de situatie vergelijkbaar met die van de pacemaker. De fabrikant van het implantaat of de chirurg die de procedure heeft uitgevoerd, moet over enkele gegevens beschikken over de veiligheid van uw specifieke apparaat op diepte, dus u doet er goed aan om deze in eerste instantie te raadplegen. Als alles goed met ze is, en zolang je middenoren effectief kunnen egaliseren, zal niets je tegenhouden.
Lees ook Is het veilig om te duiken terwijl je antidepressiva gebruikt?
Is het OK om te duiken na een beroerte? Na uitgebreid zoeken op internet, vond ik geen definitief antwoord. Ik schrijf dit om je mijn verhaal te vertellen over duiken na een beroerte.
Achtergrondverhaal. Tweeënhalve maand geleden kreeg ik een beroerte. Het was een subarachnoïdale bloeding – een bloedvat in mijn hersenen barstte. (Let op: bij de meeste beroertes is er sprake van een blokkade in een bloedvat. Die worden een ischemische beroerte genoemd.) Ik lag 12 dagen in een traumacentrum op niveau één. Ik ben bijna gestorven.
Mijn herstel verliep zonder blijvende bijwerkingen, behalve dat ik iets sneller vermoeid was en, vreemd genoeg, ook wat emotioneler werd.
Twee maanden na mijn beroerte besloten mijn vrouw en ik om door te gaan met onze plannen om op vakantie te gaan naar het Caribisch gebied. Het resort waar we verbleven bood duiken aan als onderdeel van het pakket. De vraag was, zou ik duiken?
Ik wilde niet nog een keer doormaken wat ik net had meegemaakt. En mijn vrouw ook niet, zeker niet als ik uit het land was, waar ik hoogstwaarschijnlijk per helikopter naar huis zou moeten worden gebracht.
Vlak voordat we vertrokken voor onze reis, had ik een afspraak met mijn neuroloog. Ze zei dat ik een "opmerkelijk herstel" had. Ze zei dat ik geen beperkingen had met betrekking tot wat ik kon doen, maar raadt doorgaans af om te skydiven, te duiken en naar de chiropractor te gaan voor rug- en nekwerk. Ik had niet de intentie om te skydiven. Ik ben er geweest, heb dat gedaan en ben een inch kleiner geworden als gevolg van de landing op mijn kont :-) Ik had ook niet de intentie om naar een chiropractor te gaan. Ik wilde echter wel gaan duiken en pleitte voor mijn zaak. Ik zou gewoon een ondiepe duik maken - laten we zeggen één atmosfeer, ongeveer 33 voet.
Een beetje met tegenzin denk ik, schreef ze me een brief die ik aan de duikwinkel kon geven, waarin stond dat het oké was voor mij om te gaan duiken. Ik ben haar daar heel dankbaar voor, want het is heel makkelijk voor elke professional om altijd de meest voorzichtige verklaring/beslissing te nemen in dit procesvoerende land.
Met de brief in de hand gingen we op pad. Na meer onderzoek wist ik nog steeds niet zeker of ik zou gaan duiken. Ik wilde niet nog een keer meemaken wat ik net had meegemaakt. Veel van mijn onderzoek suggereerde dat het gewoon geen goed idee was. Maar een deel van mijn onderzoek suggereerde dat het misschien wel oké was, vooral als ik verder gezond was. Het meeste wat ik las, zowel voor- als nadelen, was anekdotisch. Er waren geen significante wetenschappelijke studies die ik kon vinden. Soms had ik echt serieuze twijfels over duiken. Ik ben 65 jaar oud en heb meer dan 100 duiken op mijn naam staan. Mijn eerste duik was meer dan 30 jaar geleden. De meeste van mijn duiken waren voor de bouw. Ik hoefde echt geen tweede duik te maken. Het zou een beslissing op het laatste moment worden.
Toen ik eenmaal in het resort was, wist ik dat ik het moest proberen. Ik moest het gewoon doen. De duikmeesters dachten er niet veel over na, zolang ik mijn documentatie van de dokter had.
Ik ging het water in. Met extra voorzichtigheid daalde ik af en ruimde de interne druk uit mijn neusholtes. Er waren geen incidenten, geen moeilijkheden. Uiteindelijk dook ik met alle andere duikers naar de bodem, 45'.
Ik heb die week nog twee andere succesvolle duiken gemaakt. Ik hoop dat dit anekdotische verslag je helpt om je eigen persoonlijke beslissing te maken of je het wel of niet gaat doen.