Ze is misschien wel met pensioen gegaan na haar vorige leven in de ruimte, maar ruimtevaarder en duiker NICOLE STOTT is nog steeds op een missie – om ons allemaal bewust te maken van de vitale verbindingen tussen de kosmos en onze waterwereld. Ze spreekt met Steve Weinman
Gasten van COMO Cocoa Island op de Malediven waren onlangs verheugd om tijdens hun duiken vergezeld te worden door niemand minder dan een ervaren astronaut – iemand die in haar tijd alles had meegemaakt, van driftduiken tot satellietduiken en ruimtewandelingen.
Zelfs na al die decennia in het ruimtetijdperk, in een tijd waarin welgestelde burgers hun eigen vluchtige uitstapjes buiten de gewichtloosheid maken, zijn professionele ruimtevaarders en -vrouwen nog steeds een zeldzaamheid.
Nicole Stott genoot van het duiken in de riffen van de Indische Oceaan en van de gelegenheid om haar favoriete onderwerp te bespreken: de vele verbanden tussen de oceanen en de ruimte.
Het resort op het South Male Atoll, met zijn 33 villa's op het water, organiseerde wat werd aangekondigd als een "Island Astronaut Camp". Nicole's verblijf was het resultaat van een samenwerking tussen COMO en de twee initiatieven die haar nauw aan het hart liggen, Space For A Better World en de Space For Art Foundation.
Samen met instructeurs van het PADI Cocoa Island duikcentrum verkende Nicole samen met de gasten locaties als Shambhala Reef, vlak bij het resort, en Bay Reef, gelegen in een 12 meter diepe lagune met een grote verscheidenheid aan koraalvermeerderingsframes.
De duikers waren in het bijzonder gecharmeerd van het lokale zeeleven: zwartpuntrifhaaien, Napoleonvissen en zowel karet- als groene zeeschildpadden lieten zich zien, samen met een ondersteunende groep murenen, oosterse lipvissen, reuzenmosselen, anemoonvissen, poetsgarnalen, wimpelvissen, koraalduivels en vlindervissen.
Na het duiken konden de gasten samen met Nicole onder de sterren dineren en tot diep in de nacht doorpraten.
“We hebben het geluk gehad om deze Island Astronaut Camps in verschillende landen te organiseren. HOE's prachtige locaties over de hele wereld,” zegt Nicole. “Een van de dingen die we zo leuk vinden aan dit werk met COMO is dat ze de verbinding tussen zee en ruimte begrijpen – dat we op een oceaanplaneet leven.
"Ze beseffen dat de kinderen die hun locaties bezoeken een betekenisvolle ervaring verdienen, en ze nodigen de kinderen uit de lokale gemeenschappen uit om deel te nemen. Dit is erg belangrijk voor ons – en als ze de lokale kinderen niet naar de resortlocatie kunnen krijgen, geven ze prioriteit aan het krijgen van ons naar de lokale scholen en gemeenschappen.
“We zijn ook erg dankbaar dat we op deze locaties de mogelijkheid hebben om het water in te gaan om te duiken, en dat we natuurbehoudsactiviteiten kunnen uitvoeren zoals koraalherstel, het planten van mangrovebossen en het schoonmaken van stranden.”
Te laat met duiken
Nicole Stott ontdekte duiken pas laat in haar leven, zegt ze. “Ik was in de dertig en een groep vrienden waarmee ik werkte bij het Kennedy Space Centre gingen allemaal samen naar PADI-lessen. Toen deden we allemaal onze eerste Open Water check-out duik samen op Delray Beach.
“De hele tijd bleef ik maar zeggen dat ik niet kon geloven dat ik zo lang had gewacht om te gaan duiken!”
Dat is alweer een half mensenleven geleden. New York-geboren Nicole, nu 61, werkte misschien voor NASA, maar het zou nog wel even duren voordat ze werd geselecteerd om astronaut te worden. "Ik denk dat ik altijd de connectie heb gewaardeerd tussen wat we in de oceaan ervaren en wat we vanuit de ruimte ervaren," zegt ze. "Blijkt meer verbonden te zijn dan ik had verwacht."
Haar carrière kwam in 1987 op gang toen ze, gewapend met een diploma luchtvaarttechniek, bij Pratt & Whitney aan de slag ging als structureel ontwerpingenieur. Ze ging snel naar NASA bij Kennedy in Florida en stapte in 1998 over naar Johnson Space Centre in Houston, Texas.
Selectie als NASA-missiespecialist in 2000 betekende twee jaar opleiding en evaluatie voordat ze werd toegewezen aan de Astronaut Office Station Operations Branch. De ruimte lonkte en Nicole werd uiteindelijk vluchtingenieur op de expedities 20 en 21 van het International Space Station en missiespecialist op de verbonden Space Shuttle-missies in 2009 en 2011.
De eerste van die ISS-missies zag haar deelnemen aan de eerste ruimtewandeling, en ze was ook het laatste expeditiebemanningslid dat met de Space Shuttle naar de aarde terugkeerde. In totaal bracht ze 104 dagen in de ruimte door.
'Elke astronaut is een duiker'
Nicoles carrière bij NASA duurde 27 jaar, maar toen ze in 2015 met pensioen ging, was ze niet van plan om achterover te leunen. Haar gecombineerde ruimte- en duikcarrière had haar op een missie gebracht.
Ze was blijven duiken, hoewel ze nooit de behoefte had gevoeld om door te groeien naar de PADI-rangen en ze is nog steeds een Open Water Ze duikt nog steeds, maar heeft wel een aantal zeer esoterische ervaringen opgedaan.
Daartoe behoren onder meer vele duiken in het NASA Neutral Buoyancy Lab (NBL) bij Johnson ter voorbereiding op gewichtloosheid en ruimtewandelingen. Ook het verwerven van geavanceerde vaardigheden ter voorbereiding op verzadigingsduiken in het onderwateronderzoeksgebied Aquarius in Florida.
"Tegenwoordig is elke astronaut een duiker – of wordt er een als ze worden geselecteerd," zegt Nicole. Veel van haar recreatieve duiken heeft plaatsgevonden bij het zuidelijke Caribische eiland Bonaire. "Het is zo toegankelijk en zo mooi vanwege alle redenen waarom we duiken – kleur en diversiteit aan leven."
Nieuwe ervaringen trekken echter altijd aan, en de Malediven vielen in die categorie. "Ik vind het zo interessant om te zien hoe verschillend het leven en de schoonheid kunnen zijn van de ene plek naar de andere op aarde – ik vergelijk duiken altijd met wat ik heb meegemaakt op Bonaire.
"Voor mij zijn de mensen met wie ik mag duiken de dingen die elke locatie tot een favoriet maken. Ik vind het vooral geweldig als ik met mijn zoon kan duiken – hij duikt en vindt het geweldig sinds hij 11 was." Ook Nicoles man, geboren op het eiland Man als "ruimteondernemer" Christopher, duikt. Het stel woont in St. Petersburg, Florida.
'Je kunt niet zomaar in je ruimteschip stappen'
De Aquarius-onderzeese onderzoekshabitatmissie in 2006 was voor Nicole “een opvallende ervaring”. Als bemanningslid van het NEEMO 9-project (NASA Extreme Environment Mission Operations) had ze 18 dagen lang op diepte gewerkt met vijf andere aquanauten.
“Er was iets buitengewoons aan het leven in en het ervaren van de ontzagwekkende en wonderbaarlijke schoonheid van de ‘innerlijke ruimte’,” mijmert ze.
Het was Aquarius die wat zij beschouwt als de beste analogie voor leven en werken in de ruimte leverde. "Als je eenmaal een uur op 60ft [18m] diepte in de habitat bent, is je lichaam zo verzadigd met stikstof dat je niet zomaar veilig naar de oppervlakte kunt zwemmen. Daar voor een langere periode zijn, in die extreme omgeving, was zowel fysiek als psychologisch het dichtst dat je bij de ruimte kunt komen.
“Je kunt niet zomaar naar buiten gaan zonder speciale uitrusting om te overleven – duikuitrusting/ruimtepak. Je kunt niet zomaar naar de oppervlakte springen als er iets misgaat – je moet eerst zowel je bemanning als je voertuig in een veilige configuratie krijgen, net als in de ruimte, waar je niet zomaar in je ruimteschip kunt springen als er iets misgaat.
“De beperkte ruimte, de communicatie met je missiecontroleteam, het eten, de minimale benadering van wat er echt nodig is om te overleven en te gedijen, de wetenschap die we doen – alles is vergelijkbaar op beide plekken. En de verkenning, ontzag en verwondering!
"We maken er grappen over dat we in de innerlijke ruimte mogen leven en werken - omringd door onze planeet - om ons voor te bereiden op het leven en werken in de ruimte - waar we de planeet omringen."
'Het plezier is de pijn'
Zou er een andere ervaring zijn die de sensatie van een buitenaardse activiteit – een ruimtewandeling – overtreft? Voor Nicole is alles van de opleiding verder was een vreugde.”Vond het geweldig!" ze zegt.
Bij het Neutral Buoyancy Lab was het “heel gaaf om te kunnen duiken ter voorbereiding op een ruimtewandeling, en om op een plek te zijn waar het water zo helder is dat het lijkt alsof er lucht is, en om rond een ruimtestation te duiken in een zwembad.
“Duiken is waarschijnlijk het dichtst dat je bij gewichtloosheid kunt komen, vooral als je goed je best doet om jezelf neutraal drijfvermogen te geven voor je duik. Duiken in de NBL is zeker zo goed als ik denk dat we in het water hier op aarde kunnen doen, maar je hebt nog steeds de weerstand van het water en het gewicht en de traagheid van het ruimtepak.
“Werken in het 300 kg wegende pak in het water is waarschijnlijk het meest fysiek uitdagende dat ik ooit heb gedaan – het plezier is de pijn.
“Gelukkig worden al dat werk en de uitdagingen in het zwembad in de ruimte met bijna moeiteloze bewegingen in microzwaartekracht opgelost – ik ben dankbaar dat het niet andersom is.
“Alleen al door in het NBL rond de hardware van het ruimtestation in het zwembad te kunnen duiken, kom je in een werkelijk fantastische mentale staat en kun je uitkijken naar hoe het zal zijn om in een ruimtepak rond de echte hardware in de ruimte te zweven.
"Er is echt geen betere manier om vertrouwd te raken met de buitenkant van je ruimteschip, ruimtestation en externe hardware dan er van dichtbij en persoonlijk mee te maken in het zwembad. We hebben een cool VR-lab dat ook helpt.
"Voor mij is een ruimtewandeling maken om een andere reden vergelijkbaar met duiken: het is een van die ervaringen die eigenlijk heel moeilijk te beschrijven is, en die veel geweldiger is dan je je ooit zou kunnen voorstellen. Ik raad ze allebei ten zeerste aan!"
Noodalarm
Nicole's opleiding heeft haar geholpen om ongewenste "extreme" ruimte- of duikervaringen te vermijden, "maar er zijn zeker dingen misgegaan of niet zoals gepland op beide plekken. Daarom bereiden we ons zo goed voor op alle dingen waarvan we denken of weten dat ze mis kunnen gaan.
“Een van mijn meest trotse momenten in de ruimte was de eerste keer dat ik het noodalarm om 3 uur 's nachts zag afgaan en zag hoe prachtig onze bemanning uit onze bemanningscompartimenten zweefde, iedereen in de gaten hield en aan de slag ging om het probleem op te lossen, zoals we op aarde waren getraind.
“Ik denk dat mijn PADI opleiding en later deed de voorbereiding op de NEEMO-missie hetzelfde voor mij in de onderwateromgeving. Situationeel bewustzijn – voor je buddy, je uitrusting, je omgeving – is de sleutel in zowel de zee als de ruimte. Ik zou willen stellen dat situationeel bewustzijn zich uitbetaalt ten gunste van iedereen in alle omgevingen.”
In Londen bezocht ik een van de eerste grootschalige discussiebijeenkomsten die Nicole en haar medewerkers gaan organiseren. Deze keer vond deze plaats in het Science Museum.
Misschien bevond het zich nog in een experimenteel stadium, maar het leek ten prooi te vallen aan zijn eigen succes: het had zoveel hooggekwalificeerde gastsprekers naar het podium getrokken dat tijdsgebrek de kans op een zinvol debat tussen hen verkleinde.
Naarmate het evenement vorderde, werd er echter steeds effectiever ingegaan op de complexe relatie tussen ruimteverkenning en het verkennen van de zeeën van onze blauwe planeet.
Een van de belangrijkste lessen die ik heb geleerd, was de mate waarin we nu de oceanen in minutieuze wetenschappelijke details verkennen en monitoren met behulp van satellietoverzichten. Nicole is ervan overtuigd dat alle inspanningen in de ruimte dividenden op aarde opleveren, zoals ze in haar boek beschrijft Terug naar de aarde of "Wat het leven in de ruimte mij leerde over onze thuisplaneet en onze missie om deze te beschermen".
Ongeveer tegelijkertijd met het evenement in het Science Museum werkten Nicoles twee non-profitorganisaties samen met een derde, Oceaan Cultuur Leven, om de grote schermen in Piccadilly over te nemen met beelden van het zeeleven, en een oproep te doen aan individuen, bedrijven en overheden “om zich aan te sluiten bij de strijd om de vitale ecosystemen van de aarde te beschermen”.
Aquarellen in de ruimte
Nicole beschrijft haar Ruimte voor een betere wereld als “het verbinden van het ruimte-nieuwsgierige met het ruimte-serieuze”, terwijl de Stichting Ruimte voor Kunst is toegewijd aan het “verenigen van een planetaire gemeenschap van kinderen door de ontzagwekkende en wonderlijke verkenning van de ruimte en de helende kracht van kunst”.
De ex-astronaut was in feite de eerste persoon die aquarellen in de ruimte maakte. "Mijn kunst is geïnspireerd door de ontzagwekkendheid en verwondering die ik overal ervaar," zegt ze.
"De uitzichten op de aarde vanuit de ruimte, mijn ruimteschip, de uitzichten op de kleurrijke onderkant van Aquarius, de ongelooflijke wezens die we zien tijdens onze duiken, ijsbergen in Antarctica – de inspiratie om ons heen is eindeloos. We zijn op een zeer doelbewuste missie om mensen te inspireren om te begrijpen hoe al het werk dat we in de ruimte doen uiteindelijk ten goede komt aan al het leven op aarde."
Ik vroeg me af wat de mensen die Nicole tijdens haar evenementen ontmoet, het liefst willen weten over de ruimte en haar ervaringen daar?
“Vooral duikers zijn geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen duiken en in de ruimte zijn. Zij zijn ook degenen die lijken te vragen waarom we meer geld uitgeven in de ruimte dan hier op onze planeet, in de oceaan, om onze planetaire uitdagingen te verkennen en op te lossen.
“We houden van deze gesprekken, omdat het ons de kans geeft om te benadrukken dat wat we in de ruimte doen 'Van de aarde, voor de aarde' is – dat alles wat we daar doen uiteindelijk draait om het verbeteren van het leven op aarde.
“We meten de vitale functies van onze planeet vanuit de ruimte – het grootste deel van de cruciale informatie die we nodig hebben om de staat van de oceaan en onze planeet in het algemeen te begrijpen – waarmee we vervolgens onze grootste planetaire uitdagingen kunnen oplossen.
“En duikers zijn, net als iedereen, geïnteresseerd in hoe het is om als mens een ruimtevlucht te doen.”
De dunne blauwe lijn
Heeft het doorbrengen van tijd in de ruimte Nicole veranderd? "Ja, ik denk niet dat je een mens kunt zijn en naar een plek als de ruimte kunt gaan, dat buitengewone uitkijkpunt kunt ervaren, zonder ten goede te veranderen," zegt ze.
“Ik denk dat hetzelfde geldt voor duiken. Naar de ruimte gaan en duiken – eigenlijk elke geweldige en wonderlijke ervaring – zou moeten worden opgevat als een oproep tot actie.
"Je legt op een geheel nieuwe manier een verbinding met de planeet. Je waardeert de simpele – maar, zou ik willen stellen, dwingende – realiteit van wie en waar we allemaal samen in de ruimte zijn.
“We leven op een oceaanplaneet. We zijn allemaal aardbewoners. De enige grens die ertoe doet, is die dunne blauwe lijn van de atmosfeer die ons allemaal bedekt en beschermt.
“En de ultieme oproep tot actie is dat we allemaal onze rol als bemanningsleden en niet als passagiers op het ruimteschip Aarde accepteren. Door dat te doen, hebben we de macht om een toekomst te creëren voor al het leven op aarde die net zo mooi is als het er vanuit de ruimte uitziet.
“Voor ons allemaal hier op aarde kan ik niet genoeg benadrukken hoe geweldig het is om onder water te duiken en de innerlijke ruimte te ervaren – om de onderlinge verbondenheid van al het leven op aarde te begrijpen, de schoonheid te ervaren en een grotere waardering te ontwikkelen voor de ontzagwekkende en wonderbaarlijke dingen die ons elke dag omringen.
“We hoeven alleen maar ons hart en onze geest ervoor te openen en de sprong te wagen!”
Ook op Divernet: DUIKERS VINDEN TRAGISCH RUIMTESCHIP VAN RUIMTESCHUTTER, LISA TRUITT: LEVEN IN ADEMEN IN PROTEUS, FOTO'S UIT DE RUIMTE DIE NAAR 'SCHATTENWRAK' WIJZEN, GEKRIMPT MAAR BETER SLAPEN, DR DIEPZEE KOMT TERUG NAAR DE BOVENKANT
